Ex_pose: Venia Dimitrakopoulou, Promahones
Το υλικό του έργου είναι το σίδερο. Ωστόσο, η ακαμψία και η στιβαρότητα του μέσου αυτού αναιρείται και αποκτά πλαστικότητα και κίνηση μέσω της δυναμικής παρουσίας στο χώρο των σκιών και των ήχων. Ο Διονύσης Καββαθάς εύστοχα σχολιάζει σχετικά στον κατάλογο της έκθεσης: “Αποκλίνοντας από την παράδοση του υλομορφισμού, οι Προμαχώνες εκ-τοπίζονται και ταυτόχρονα αποϋλοποιούνται με δύο τουλάχιστον τρόπους: πρώτον, με την προέκτασή τους σε σκιές, σε αυτά τα άσωματα και άυλα συμβάντα που προβάλλονται στους περιβάλλοντες τοίχους· δεύτερον, μέσω των ήχων που έχουν καταγραφεί κατά την παραγωγή της μεταλλοκατασκευής και που τώρα, απεδαφικοποιημένοι πλέον, αντηχούν στον χώρο για να σημάνουν ότι δεν υπάρχει ούτε ηρεμία ούτε σιωπή των υλικών. Το έργο, που αρχικά μας παρουσιάζεται ως οικεία έκφραση μιας άκαμπτης υλικότητας και μνημειακότητας, μετατρέπεται σε ζωντανή περφόρμανς”.
Συναντήσαμε τη Βένια Δημητρακοπούλου στο εργαστήριό της στην Αθήνα – η βάση της βρίσκεται στην Αίγινα, αστείρευτη πηγή έμπνευσης και ενέργειας για την ίδια – όπου, έχοντας ως αφετηρία μας τους Προμαχώνες, κάναμε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση για το επίκαιρο των Προμαχώνων, τις πολλαπλές αναγνώσεις τους, τη θέση της γλυπτικής στο σύγχρονο δημόσιο χώρο καθώς και την ανάγκη της ουσιαστικής συμμετοχής του θεατή σε αυτήν μέσω μιας βιωματικής εμπειρίας και κατανόησής της – συνθήκη που υπήρξε από τους βασικούς πυλώνες σύλληψης, σχεδιασμού και υλοποίησης των Προμαχώνων.
Στα πλαίσια αυτά την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη θα πλαισιώσουν μία σειρά από ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις και δραστηριότητες όπως: ειδικά διαμορφωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, μία ηχητική περφόρμανς από τον Pablo Ortiz, μία χορευτική περφόρμανς καθώς και η παρουσίαση έκδοσης αφιερωμένης στο έργο της Βένιας Δημητρακοπούλου από τον Γερμανικό εκδοτικό οίκο Hatje-Cantz.
Γιατί επιλέξατε τη γλυπτική ως μέσο εικαστικής έκφρασης και δημιουργίας;
Β. Δ. Από μικρή σκεφτόμουν κυρίως με εικόνες, έφτιαχνα εικόνες, ονειρευόμουν. Ο τρόπος για να τις κάνω πραγματικότητα ήταν να δοκιμάσω να τις βάλω στην τρίτη διάσταση. Η γλυπτική είναι ο τρόπος που βρήκα προκειμένου να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου. Η γλυπτική είναι εμπειρία. Δηλαδή γνώση που αποκτιέται μέσα από το βίωμα. Για αυτό σπούδασα θέατρο και για τον ίδιο λόγο μια καλή παράσταση μπορεί να με μαγέψει κυριολεκτικά!
Ποια η θέση και ο ρόλος της γλυπτικής στον σύγχρονο δημόσιο χώρο; Πόσο εξοικειωμένο είναι το ελληνικό κοινό με τη σύγχρονη γλυπτική και μάλιστα με τη γλυπτική στο δημόσιο χώρο; ποιος ο ρόλος και η ευθύνη του καλλιτέχνη στο να ‘διευκολύνει’ αυτή τη σχέση και επικοινωνία;
Νομίζω πως ο ρόλος της γλυπτικής στο δημόσιο χώρο είναι ακριβώς αυτός. Πρέπει να λειτουργεί διαδραστικά. Προς αυτή την κατεύθυνση δυστυχώς το ελληνικό κοινό είναι ελάχιστα εξοικειωμένο με την σύγχρονη τέχνη γενικότερα. Στο εξωτερικό βλέπει κανείς τις Κυριακές οικογένειες να περιμένουν στην ουρά για ώρες, μέσα στο κρύο, προκειμένου να δουν μια έκθεση. Συμβαίνει εδώ αυτό; Έχω όμως την αίσθηση πως τον τελευταίο καιρό το τοπίο της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα αλλάζει…
Μιλήστε μας για τα υλικά που επιλέγετε καθώς και για τη σχέση τους με τα θέματα που σας εμπνέουν. Σε ποιο βαθμό επηρεάζει ή και καθορίζει το ένα το άλλο;
Τα υλικά που επιλέγω και χρησιμοποιώ εξυπηρετούν κάθε φορά μια διαφορετική δική μου αναμέτρηση με την ύλη. Αλλιώς συμβαίνει αυτό με την πέτρα, αλλιώς με το λεπτό χειροποίητο χαρτί, αλλιώς με το σίδερο. Όλα όμως συμβάλλουν και με βοηθούν στην προσπάθεια χαρτογράφησης του μέσα αλλά και του έξω Κόσμου…
Πώς προέκυψε η εσωτερική ανάγκη και η απόφαση να δημιουργήσετε τους ‘Προμαχώνες’, μία εγκατάσταση μνημειακών διαστάσεων, που θα φιλοξενηθεί στο χώρο του Μουσείου Μπενάκη στην Πειραιώς;
Οι Προμαχώνες είναι έργο του 2010. Εικόνα και τίτλος γεννήθηκαν ταυτόχρονα. Στην αρχή έφτιαξα μια μακέτα από χαρτόνι, για να το δω. Έπειτα έκανα μια μεγαλύτερη στο υλικό που ήξερα πως θέλω, στο σίδερο. Έμεινε για καιρό πάνω στο γραφείο μου μέχρι που αποφάσισα να δοκιμάσω να το κατασκευάσω. Δουλεύω εντατικά πάνω σε αυτό τα τελευταία δυόμιση χρόνια.
Θα μπορούσατε να μας κάνετε μία σύντομη περιγραφή του έργου;
Οι Προμαχώνες είναι ένα έργο μεγάλης κλίμακας. Αποτελείται από τρεις αυτοφερόμενους σιδερένιους δίσκους έξι μέτρων ο κάθε ένας. Χωρίς την υποστήριξη της ΣΙΔΕΝΟΡ είναι βέβαιο πως δεν θα μπορούσα να το πραγματοποιήσω.
O Μ.Ζ.Κοπιδάκης στο σχόλιό του για τη λέξη «Προμαχών» αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «Στην τελείωσή της φτάνει μία λέξη όταν στην κοινή καταδηλωτική της σημασία προστίθενται και οι μεταφορικές της χρήσεις…».
Ποιες είναι οι δικές σας μεταφορικές προεκτάσεις και χρήσεις της λέξης που επιλέγετε ως τίτλο του έργου σας;
Ο τίτλος του έργου έχει πολλές αναγνώσεις, αναφορές, σημασίες. Δηλώνεται μια κατάσταση επιφυλακής ή αλλιώς ‘Επί των επάλξεων ‘. ’Σε εγρήγορση’, ’Στην πρώτη γραμμή’, ’Εμπροσθοφυλακή’, με ό,τι αυτό σημαίνει.
Το αίθριο του Μουσείου Μπενάκη στην Πειραιώς, όπου και θα παρουσιαστεί το έργο, υπήρξε μία συνειδητή επιλογή. Αναφέρεστε σε αυτόν το χώρο ως περίκλειστο, προστατευμένο, που θυμίζει τις περίστηλες αυλές των μοναστηριών στη Δύση, που σε βοηθάει να αφήσεις πίσω τη βοή της πόλης, τόπο ησυχίας και περισυλλογής. Πόσο σημαντικός είναι τελικά ο χώρος έκθεσης των έργων σύγχρονης τέχνης και γιατί;
Ο χώρος έκθεσης ενός έργου τέχνης είναι καθοριστικής σημασίας. Ο δημόσιος χώρος, όπως άλλωστε ο κάθε χώρος έχει την ιστορία του αλλά πάνω απ’ όλα έχει την ιερότητα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων που ζουν σε αυτόν. Η επιλογή για την τοποθέτηση ενός έργου τέχνης στο δημόσιο χώρο αλλά και ο ίδιος ο καλλιτέχνης οφείλουν να τα λάβουν αυτά υπόψη τους.
Μετά το πέρας της έκθεσης, σε ποιο σημείο της Αθήνας θα θέλατε να δείτε τους Προμαχώνες;
Θα μου άρεσε οι Προμαχώνες να κοιτούν την θάλασσα προστατεύοντας έτσι την πόλη και τους πολίτες πίσω τους. Αλλά πέρα από αυτό που θα μου άρεσε εμένα, αυτό που θα ήθελα είναι να έχει νόημα ένα έργο σαν και αυτό για τους ανθρώπους που θα το βλέπουν καθημερινά και θα ζουν μαζί του.
Arts and the City / Ex_pose:
http://www.artsandthecity.gr/article/I-Benia-Dimitrakopoulou-mila-sto-ex_Pose/16701/