Διονύσης Καβαλλιεράτος

Αποπροσανατολισμένος χορός /
Παραπλανημένος πλανήτης

Χορεύουμε για να υπενθυμίσουμε την ευφυή βλακεία, τη βλακώδη ευφυΐα .
Να τιμήσουμε τη συγγένεια με τους ομοίους, ίσους, διαφορετικούς, ανόμοιους, άνισους, αδιάφορους.
Να γιορτάσουμε το μάταιο, γήινο, θνητό μεγαλείο.

Διονύσης Καβαλλιεράτος, 2020

Ο Διονύσης Καβαλλιεράτος ασχολείται ουσιαστικά και συστηματικά με τη γλυπτική. Τα έργα του περιγράφουν ένα σκληρό και διαταραγμένο κόσμο αστείων συμβάσεων, θεατρικών παράλογων και αδιαφορίας με δόσεις ειρωνείας και αυτοσαρκασμού. Αντιπροσωπεύοντας εκείνο το ρεύμα της σύγχρονης τέχνης που ενδιαφέρεται για την επιστροφή στην υλικότητα αξιοποιεί την κριτική δυνατότητα της χειρωναξίας και ερευνά με χιούμορ αλλά ταυτόχρονα και σεβασμό το φάσμα των ανθρώπινων συμπεριφορών.

Το έργο που προτείνεται να παρουσιαστεί ως παρέμβαση στο πιο εμβληματικό αρχαίο θέατρο του ιστορικού κέντρου της Αθήνας -το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού- είναι ένας κυκλικός χορός από γλυπτά που αναπτύσσεται πάνω στην κεντρική σκηνή σε διαφορετικά ύψη και κλίμακες. Πρόκειται για μια in situ εγκατάσταση 40 περίπου μορφών, κατασκευασμένων από διάφορα υλικά (χαλκό, πηλό, ρητίνη, καθρέφτη, ξύλο, κλπ.) για τα οποία υιοθετεί διαφορετικές εικαστικές «γλώσσες». Εικονογραφικά, τα γλυπτά αποτελούν συναρμογές από στοιχεία διάφορων εποχών και πολιτισμών, με από την προϊστορία και την αρχαιότητα, τη μοντέρνα τέχνη, το θέατρο, τη μαζική κουλτούρα, τη λαϊκή τέχνη, κλπ. Συναντάμε για παράδειγμα τη Σφίγγα και κυκλαδικά ειδώλια, μάσκες και ξόανα, αρχιτεκτονικά στοιχεία (σκάλες, πισίνες) και ζώα, φρούτα ή λαχανικά, οργανικά και μηχανικά μέρη, αντικείμενα όπως στάμνες, πόρτες, καπέλα, κορνίζες, σκάλες, μπουκάλια. Όλα αυτά τα μέλη συνθέτουν χαρακτήρες του τωρινού ή αλλοτινού δυτικού κόσμου όπως ο περιπλανώμενος, ο σκλάβος, ο άστεγος, ο μεθύστακας, ενώ σε πολλά είναι έκδηλες και αυτοβιογραφικές αναφορές.

Με σημείο αφετηρίας τις θρησκευτικές, σωματικές, κοινωνικο-πολιτικές συμπαραδηλώσεις του κυκλικού χορού -ενός τελετουργικού αλλά και μοτίβου που συναντάμε από τα προϊστορικά χρόνια- ο Καβαλλιεράτος μας μιλά για τη σημασία της κοινότητας, της συντροφικότητας, της φιλίας, του γέλιου, της χειρονομίας, της σωματικής έκφρασης. Μελετώντας συστηματικά την ιστορία των μορφών και ερευνώντας σύγχρονες παραλλαγές της παραδοσιακής γλυπτικής προσεγγίζει με χιούμορ αλλά και κριτική διάθεση το ίδιο το μέσο ως επιτέλεση. Αξιοποιώντας τεχνικές της γλυπτικής (πλάσιμο, συγκόλληση, χύτευση, λάξευση) ενώνει διαφορετικά μεταξύ τους μέλη (εδώ εκπληρώνονται και οι τις τρεις έννοιες της λέξης μέλος ως δομικά στοιχείο, μέρος του σώματος ή άτομο μια ομάδας) για να συνθέσει τις παράδοξες, αλλόκοτες φιγούρες ενός Αποπροσανατολισμένου χορού. Τόσο μορφολογικά όσο και εικονογραφικά, η παρωδία, η σάτιρα, η ειρωνεία και η καρικατούρα επιστρατεύονται ως πρακτικές αντιμετώπισης αδιέξοδων καταστάσεων όπως η κλιματική κρίση, η κοινωνική ανισότητα ή η «ανθρώπινη βλακεία» εκπληρώνοντας τη στάση του André Breton που θεωρούσε το χιούμορ ως τον πιο καίριο τρόπο αντιμετώπισης ακόμα και των πιο τραγικών καταστάσεων, κόντρα στους συναισθηματισμούς και την ελαφρότητα που κάποιοι «θεωρούν εσφαλμένα ως ποίηση» (Ανθολογία του Μαύρου Χιούμορ, 1939). Οι παιγνιώδεις, παράξενες, παράδοξες συσχετίσεις θραυσμάτων που χαρακτηρίζουν τα μέλη του αλλόκοτου αυτού χορού στον παραπλανημένο πλανήτη μας, προτείνουν μια στρατηγική αναστοχασμού τόσο πάνω στην εργασία του καλλιτέχνη και τον ρόλο της τέχνης, όσο και πάνω στη σχέση του ατόμου με την πολιτική, την εξουσία, την ιστορία, την καθημερινότητα. Πρόκειται για ένα έργο γιορτινό και συνάμα πένθιμο, πανήγυρη ή ηρωική θυσία που διεισδύει, με όχημα το χιούμορ, σε κοινωνικοπολιτικά φορτισμένες νοηματικές περιοχές. Μέσα από την αμφισβήτηση και την ανατροπή στερεότυπων λειτουργεί σαν καθρέφτης των φόβων, των προκαταλήψεων, των ενοχών, της ματαιοδοξίας του σύγχρονου κόσμου.

O Χορός του Διονύση Καβαλλιεράτου συνδέεται άμεσα με τους τύπους, τις τελετουργίες και την κινησιολογία του αρχαίου δράματος. Τα γλυπτά και ο τρόπος που δημιουργούνται σχέσεις μεταξύ τους -αλλά και με τον χώρο του θεάτρου και με το κοινό- αναφέρονται στην αρχέγονη παράδοση της τραγωδίας και, πιο συγκεκριμένα, στη δυναμική σχέση μεταξύ της ατομικότητας του ηθοποιού και της συλλογικής δράσης του Χορού. Εκτός από τον εμπλουτισμό του λόγου με κίνηση και μελωδία, η λειτουργία του Χορού ήταν να προσφέρει πλαίσιο, ρυθμό και ατμόσφαιρα στην αφήγηση, να σχολιάζει (επικαιροποιώντας τα) τα τεκταινόμενα, να προτείνει εναλλακτικές εκδοχές και ερμηνείες της πλοκής, να αποκαλύπτει κρυμμένα νοήματα, να μεσολαβεί μεταξύ θεάματος και θεατών, προετοιμάζοντας, για παράδειγμα, την κορύφωση του δράματος. Όλα αυτά τα στοιχεία αξιοποιούνται στο έργο του Καβαλλιεράτου επισημαίνοντας τον τρόπο που, στη σύγχρονη συνθήκη, ο Χορός-πρωταγωνιστής εκπληρώνει πλήρως την αρχαϊκή αποστολή του ως «διονυσιακή» (κατά τον Νίτσε) ουσία της ανθρώπινης κατάστασης.

 

Με έναυσμα την εγκατάσταση στον χώρο του Ωδείου η γλυπτική διαδικασία, σπουδή και τελετουργία, χορός και παιχνίδι, μετατρέπεται σε «γλυπτική παράσταση», αποκτώντας, ως εγκατάσταση σε δημόσιο χώρο, πολλά ακόμα επίπεδα ανάγνωσης που επαναπροσδιορίζουν τη σχέση έργου-θεατή. Στη σκηνή του Ηρωδείου γίνεται δυνατή όχι μόνο η οπτική σχέση με το έργο από διάφορα σημεία θέασης εξ αποστάσεως, αλλά και η συμμετοχή σε αυτό μέσα από την παρουσία του κοινού στη σκηνή, ανάμεσα στα έργα. Ταυτόχρονα ο διάλογος του «κλασικού» μνημείου και των χιουμοριστικών γλυπτών αξιοποιεί την ένταση των αντιθέσεων αλλά και των συναντήσεων ανάμεσα στα αρχαία ερείπια και τα σύγχρονα θραύσματα.

NEON CITY PROJECT 2020 | ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ 2020

CITY PROJECT 2020 | DIONISIS KAVALLIERATOS

05/06/2020 – 03/07/2020

Odeon of Herod Atticus

Επιμέλεια : Πολύνα Κοσμαδάκη