Ex_posure

Interviews

Ex_pose: Elias Tsakmakis, Enuma Elish

Ex_pose: Ηλίας Τσακμάκης, Enuma Elish

A Breath of Wind
« από 6 »

Με την πρώτη ατομική του έκθεση ο Ηλίας Τσακμάκης αφήνει ένα ιδιαίτερο και έντονο αποτύπωμα στη σύγχρονη εικαστική σκηνή. Ο αινιγματικός τίτλος – Enuma Elish – και το σαγηνευτικό παιχνίδι εναλλαγής και σύνθεσης των ψηφιακών εικόνων (composites), των επιπέδων, των διαστάσεων και των κλιμάκων αιχμαλωτίζουν το βλέμμα και προκαλούν τον θεατή να ακολουθήσει το νήμα της αφήγησης και να αποκρυπτογραφήσει τα νοήματα που αυτή εμπεριέχει. Ο άνθρωπος, η πόλη, η αμφίρροπη και δυναμική σχέση τους βρίσκονται στο επίκεντρο.

«Τα τοπία, οι ήχοι, η δομημένη ασυναρτησία και οι ρυθμοί της ζωής στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον αποτέλεσαν πηγές έμπνευσης και στα έργα αποτυπώνεται ο τρόπος με τον οποίο τα παραπάνω αντικατοπτρίζουν την ιδιοσυγκρασία, τις πεποιθήσεις, τις φιλοδοξίες, τα όνειρα αλλά και τις πλάνες των κατοίκων του».

Ο Ηλίας Τσακμάκης μίλησε στην Ελένη Ζυμαράκη Τζώρτζη.

Ε.Ζ. Πρόσφατα εγκαινιάστηκε η πρώτη σου ατομική έκθεση στην γκαλερί ArtZone42. Πες μας δυο λόγια για τα έργα που παρουσιάζεις σε αυτή.

Η επιλογή του θέματος και του τίτλου της έκθεσης έγινε με βάση την πεποίθηση ότι το καλλιτεχνικό έργο οφείλει στο σύνολο του να είναι το προϊόν μιας μυθοποιίας, μιας διαδικασίας κατά την οποία είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα ο δημιουργός/καλλιτέχνης ορίζει τους αισθητικούς και φυσικούς νόμους που διέπουν έναν κόσμο, ο οποίος φαινομενικά βρίσκεται ήδη στα έξω όρια αυτού που η καθημερινότητα υπαγορεύει ως ‘πραγματικό’ ή ‘ρεαλιστικό’.

Ως εκ τούτου ένιωσα ότι στην πρώτη μου ατομική έκθεσή θα έπρεπε να ορίσω ως αφετηρία αλλά και ως κατάληξη μιας προσωπικής ανάλογης διαδικασίας την πόλη, που έχει το διττό ρόλο του να είναι η κιβωτός των επιτευγμάτων αλλά και η πηγή μεγάλου αριθμού των προβλημάτων των πολιτών της.

Τα έργα έχουν συλληφθεί και οργανώθει γύρω από δύο κεντρικούς άξονες, την ίδια τη φυσική υπόσταση της πόλης και την ανθρώπινη παρουσία, δηλώνονται δε από δύο αντίστοιχα γλυπτικά έργα. Στη συνέχεια οι δύο αυτοί άξονες αναλύονται σε φωτογραφικά και ζωγραφικά έργα των οποίων σκοπός είναι να ερευνήσουν περαιτέρω τον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία τόσο της πόλης όσο και του κατοἰκου της.

Ε.Ζ. ‘Enuma Elish…’/’Όταν μία Πόλη’… είναι ο τίτλος της έκθεσης. Ποια η σχέση των έργων με την ‘πόλη’ – αναφέρεσαι σε κάποια πόλη συγκεκριμένα;

Τα έργα έχουν φυσικά επηρεάστει από τα τοπία και τα πρότυπα ζωής της Αθήνας, η οποία ήταν και το μοντέλο από το οποίο αντλήθηκε το μεγαλύτερο κομμάτι της πρώτης ύλης – ειδικά των φωτογραφικών έργων. Παρ᾽ὀλα αυτά δεν ένιωσα την ανάγκη να ονοματίσω μια πόλη. Με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο η πόλη ως φαινόμενο και προτιμώ να εστιάσω σε στοιχεία που εντοπίζονται ανεξαιρέτως σε κάθε έκφραση συνωστισμού κτηρίων και ανθρώπων, ασχέτως κλίμακας, τόπου και χρόνου.

E.Z. Το βασικό concept ή και το μήνυμα πίσω από την αφήγηση που δημιουργείς από την ‘παραλληλία των έργων’ της έκθεσης ποιο είναι;

Δε νομίζω ότι ήθελα τόσο να περάσω ένα σαφώς ορισμένο ή διδακτικού ύφους μήνυμα πίσω από αυτή την αφήγηση, όσο το να δώσω έκφραση στο πώς αντιλαμβάνομαι την αμφίρροπη και δυναμική σχέση του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος με την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία.

Ε.Ζ. Τα φωτογραφικά έργα είναι στην ουσία ψηφιακές φωτογραφικές συνθέσεις (composites) – μίλησέ μας λίγο για την τεχνική με την οποία δημιουργήθηκαν.

Τα φωτογραφικά έργα είναι προϊόν της εξελίξης μιας διαδικασίας συλλογής σημείων της Αθήνας, όπου η επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον και τον αστικό ιστό έχει τον πιο γκροτέσκο και ωφελιμιστικό χαρακτήρα. Συνειδητοποιώντας ότι δεν ήθελα να παρουσιάσω ένα ρεαλιστικό ντοκουμέντο αυτής της επέμβασης προτίμησα να συμπτύξω πλήθος φωτογραφιών ή στοιχείων τους σε ένα θέμα, θυσιάζοντας τον ρεαλισμό χάριν της αφήγησης. Στόχος μου να παραχθούν εικόνες που, με αφετηρία μόνο πραγματικά μέρη, μιμούνται το τρόπο που θα δημιουργούνταν από το όνειρο ή τη θύμηση.

Η καθαυτή τεχνική παραγωγής τους περιλαμβάνει την επιλογή ενός background με τον ελάχιστο δυνατό ‘θόρυβο’ από επιμέρους στοιχεία και ξεκάθαρες, σαφείς σχέσεις μεταξύ πλατιών και ομογενών επιφανειών. Στη συνέχεια, πάνω σε αυτή τη βασική σχέση προστίθενται αλλεπάλληλα layers μικρότερων στοιχείων, με επεμβάσεις στη φυσική τους κλίμακα και αποφυγή της ένταξής τους σε μια ισόρροπη προοπτική στην έκταση του θέματος.

Ε.Ζ. Στα φωτογραφικά έργα σου δημιουργείς κόσμους όπου το ρεαλιστικό συνυπάρχει με το φανταστικό. Η δε παρουσία του ανθρώπου γίνεται αισθητή κυρίως μέσω των δημιουργημάτων του αλλά και των συνεπειών της δράσης του στο φυσικό περιβάλλον. Πώς θα χαρακτήριζες τη σχέση ανθρώπου – φύσης και πώς μεταφέρεις τη σχέση αυτή στα έργα σου;

Θα ήθελα με τα έργα μου ακριβώς να σταθώ στα σημεία όπου ο διαχωρισμός του τεχνητού από το φυσικό περιβάλλον είναι το μέγιστο δηλωτικός, σημεία όπου η γειτνίασή τους είναι άμεση και η αντιπαράθεσή τους υπογραμμίζει τον αλαζονικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την επικράτηση μας πάνω σε αυτό. Νομίζω δε ότι αξίζει να γίνει αναφορά στην παράδοξη σχέση αγάπης -μίσους που καλλιεργούν οι κάτοικοι των μητροπόλεων, οι οποίοι θαυμάζουν τα έργα τους βλέποντάς τα από ψηλά ενώ υποφέρουν ζώντας μέσα σε αυτά.

Ε.Ζ. Οι τίτλοι είναι ιδιαίτεροι. Πώς τους επιλέγεις και τι ρόλο παίζουν;

Οι τίτλοι των έργων παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάγνωσή τους και βρίσκομαι πολύ συχνά σε αμηχανία προκειμένου να αποφασίσω ποιος είναι ο κατάλληλος για το καθένα. Από την άποψη του δημιουργού ένα έργο είναι σπάνια αποκλειστικά μόνο μία ιδέα ή συναίσθημα παρά μια πληθώρα αυτών που προσπαθούν να ακουστούν ταυτόχρονα ή διεκδικούν μια θέση ισχύος στο θέμα. Ιδανικά ένας τίτλος έχει το ρόλο του να οργανώσει την εν δυνάμει κακοφωνία και λειτουργεί ως η πόρτα και η οδηγία μέσω της οποίας ο δημιουργός καλεί τον θεατή να αποκρυπτογραφήσει ένα έργο.

Ε.Ζ. Στα έργα σου μπορεί κανείς να εντοπίσει αναφορές στη σχέση τέχνης – επιστήμης. Τι επιδιώκεις να ‘αποτυπώσεις’ μέσω αυτών των αναφορών;

H εκπαίδευσή μου περιλαμβάνει ένα πτυχίο θετικών επιστημών, χημικού συγκεκριμένα, το οποίο, παρόλο που ήδη ως φοιτητἠς εἰχα αποφασἰσει ὀτι δε θα   αξιοποιήσω επαγγελματικά, έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πρακτική αλλά πολύ περισσότερο τη θεωρητική ή ακόμα τη μεταφυσική προσεγγίση των τομέων, στους οποίους κλίνουν πραγματικά τα ενδιαφέροντα μου.

Αυτό που με απώθησε από τις επιστήμες είναι το ότι διεκδικούν, αν δεν έχουν ήδη κατακτήσει, την αυθεντία στο να παρέχουν με έναν οριστικό και ‘μετρήσιμο’ τρὀπο τις απαντήσεις σε όλα τα σημαντικά ερωτήματα της φιλοσοφίας, της θρησκείας ή ακόμα και της τέχνης. Η τέχνη εξακολουθεί βέβαια να εἰναι πολύ πιο ευέλικτο μέσο, που παρέχει ένα μεγάλο βαθμό ελευθερίας στο πώς μπορεί κάποιος να ερευνήσει και να εκφράσει ένα πλήθος θεμάτων. Συγκεκριμένα, με ενδιαφέρει το πώς ιδέες που βρίσκονται πέραν της σαφής επιστημονικής κατανόησης αλλά και οι ίδιοι οι φυσικοί νόμοι, μπορούν να αποτυπωθούν μέσω μιας υβριδικής γλώσσας που χρησιμοποιεί επιστημονικά στοιχεία με ένα αμιγώς εικαστικό συντακτικό.

Ε.Ζ. Πόσο εύκολο είναι για έναν νέο καλλιτέχνη να ακολουθήσει το όραμά του δίχως να χάσει την επαφή του με τη σύγχρονη εικαστική σκηνή (στην οποία προφανώς θέλει να συμμετέχει) ή και το κοινό στο οποίο απευθύνεται;

Εξαρτάται φυσικά από το τι υπαγορεύει το όραμα καθενός. Δε νομίζω ότι ανησυχώ τόσο για αυτό παρόλο που είναι αλήθεια ότι προχωρώντας αναγκάζεται κανείς να κάνει μια σείρα συμβιβασμών. Η ίδια η σύγχρονη εικαστική σκηνή όμως, ξεχνώντας προσωρινά εθνικά και πολιτιστικά σύνορα, είναι ένα εξαιρετικά ποικιλόμορφο πεδίο στο οποίο δεν μπορώ να φανταστώ πώς κάποιος μπορεί να νίωσει παρίας εφόσον ο ίδιος δεν το θέλει. Ως νέος καλλιτέχνης δε, έχω αρκετές φορές βρεθεί στην ευχάριστη θέση να διαπιστώσω ότι η δουλειά μου αφορά κοινό το οποίο δεν θα περίμενα ποτέ νωρίτερα.

Εκείνο που βρίσκω ίσως πιο ανησυχητικό και για το οποίο είχα μόνο νύξεις προτού αρχίσω να εκθέτω τη δουλειά μου, είναι ότι το κοινό που παρακολουθεί και ενδιαφέρεται για τα εικαστικά είναι πράγματι δυσανάλογα μικρό σε σχέση με το κοινό άλλων πολιτιστικών τομέων. Αυτή είναι μία πραγματικότητα που όμως μπορεί να αλλάξει με κοινή και συντονισμένη προσπάθεια τόσο από τους καλλιτέχνες και τους επιμελητές των εκθέσεων, όσο και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.

 

Ηλίας Τσακμάκης, Enuma Elish

11.12.14 – 10.01.15

ARTZONE42 GALLERY

http://eliastsakmakis.com

Arts and the City / Ex_pose:

http://www.artsandthecity.gr/article/Ex_pose:-Ilias-Tsakmakis–Enuma-Elish/17341/