Ex_pose: Satoki Nagata, Συνέντευξη

Το σκοτάδι και η ομορφιά που πηγάζει από αυτό δημιουργούν ένα διακριτό κόσμο από σκιές που σήμερα δεν μπορεί να ιδωθεί αλλά που στο παρελθόν ήταν κομμάτι της καθημερινότητας των ανθρώπων…

Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Ιάπωνα συγγραφέα Junichiro Tanizaki από το δοκίμιό του με τίτλο In Praise of Shadows, το οποίο εύγλωττα μας μυεί στην ιαπωνική αίσθηση της ομορφιάς, τόσο διαφορετική από αυτή που έχουμε στη Δύση. Μία αίσθηση ομορφιάς που δε φοβάται το λιγοστό φως και μία ομορφιά που υπάρχει όχι στα πράγματα καθεαυτά αλλά στα μοτίβα των σκιών τους, στο φως και στο σκοτάδι που αυτά δημιουργούν, το ένα σε σχέση με το άλλο.

Βλέποντας τις φωτογραφίες του Satoki Nagata σχεδόν αναπόφευκτα τις θεωρείς ως την πιο πιθανή εκδοχή οπτικοποίησης των λόγων του Tanizaki. Πράγματι, ο Satoki Nagata είναι ένας καλλιτέχνης που αιχμαλωτίζει την ομορφιά στο σκοτάδι, την ομορφιά που δε χρειάζεται το λαμπερό φως για να υπάρξει, την ομορφιά που το κάθε πράγμα δημιουργεί σε σχέση με κάποιο άλλο και με τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Ο ίδιος ο Satoki Nagata αναφέρει: «Η ύπαρξή μας συνίσταται από ποικίλες σχέσεις….για μένα το να δημιουργώ φωτογραφίες είναι ισοδύναμο με το να δημιουργώ σχέσεις με τον κόσμο. Μέσω αυτών των εικόνων ελπίζω οι θεατές να ανακαλύψουν τις λεπτές αλλά ουσιαστικές σχέσεις που οι φωτογραφίες μου αιχμαλωτίζουν και να νιώσουν μια σύνδεση με τον κόσμο που αποτυπώνω».

Ο Satoki Nagata γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε στην Ιαπωνία. Εγκαταστάθηκε στην Αμερική για να εργαστεί αρχικά ως νευροεπιστήμονας. Παράλληλα άρχισε σταδιακά την ενασχόλησή του με τη φωτογραφία. Φωτογράφιζε την πόλη όπου ζούσε, το Σικάγο και τους κατοίκους της. Έμαθε την τέχνη της φωτογραφίας του δρόμου δίπλα στο γνωστό φωτορεπόρτερ Damaso Reyers. Η φωτογραφία τον κέρδισε και τελικά επέλεξε να άφησει την καρίερα του ως νευροεπιστήμονας για να αφοσιωθεί αποκλειστικά σε αυτή.

Στις φωτογραφίες του κυριαρχεί το άσπρο και το μαύρο. Με τη χρήση του flash και χαμηλή ταχύτητα κλείστρου αποτυπώνει με ένα δικό του χαρακτηριστικό τρόπο διαφανή επίπεδα της πραγματικότητας και αιθέριες ανθρώπινες μορφές.

Αυτή την περίοδο συμμετέχει στην ομαδική έκθεση Mujô-kan στην γκαλερί DA-END στο Παρίσι.

Ο Satoki Nagata μίλησε στην Ελένη Ζυμαράκη Τζώρτζη και στο Ex_pose.

 

Ε.Ζ. Γεννήθηκες, μεγάλωσες και σπούδασες στην Ιαπωνία – έχεις διδακτορικό στις νευροεπιστήμες. Στη συνέχεια μετακόμισες στην Αμερική όπου και ζει μέχρι σήμερα και άρχισες να εργάζεσαι ως freelance φωτογράφος. Πώς αυτές οι δύο χώρες και αυτά τα δύο επαγγέλματα σχετίζονται (ή όχι) μεταξύ τους και πόσο εύκολη ήταν η απόφαση για τη μετάβαση από το ένα στο άλλο;

Ήρθα στην Αμερική ως επιστήμονας οπότε οι δύο χώρες και τα δύο επαγγέλματα δε συνδέονται με κάποιο τρόπο. Ωστόσο και τα δύο επαγγέλματα – του επιστήμονα και του φωτογράφου – έχουν κοινά γιατί αποτελούν δημιουργικές δραστηριότητες. Υπάρχουν φυσικά διαφορές αλλά το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι κάθε φορά έκανα αυτό που επιθυμούσα να κάνω. Επομένως δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερες δυσκολίες όταν επέλεξα να αλλάξω καριέρα. Δυσκολίες δεν υπήρξαν ούτε και στη μετάβαση από τη μια χώρα στην άλλη. Μου αρέσει να ταξιδεύω και να αντιμετωπίζω νέες προκλήσεις.

Ε.Ζ. Οι φωτογραφίες σου είναι ανθρωποκεντρικές. Τι σε οδηγεί στους ανθρώπους που επιλέγεις τελικά να φωτογραφίσεις;

Η φωτογραφία είναι ένα είδος επικοινωνίας ανάμεσα στο φωτογράφο, στο αντικείμενό του και στο θεατή. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό της φωτογραφίας. Για εμένα το πιο ενδιαφέρον είναι οι άνθρωποι, ίσως γιατί θέλω να κατανοήσω τον εαυτό μου μέσω των άλλων ανθρώπων. Με άλλα λόγια με ενδιαφέρει η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου μυαλού και της ζωής των ανθρώπων και αυτό ακριβώς επιδιώκω να εκφράσω μέσω των φωτογραφιών μου.

Ε.Ζ. Συζητάμε για φιλοσοφίες της Ανατολής και της Δύσης… Με βάση τη δική σου εμπειρία, τι καθορίζει το πώς βλέπουμε τον κόσμο και το πώς τοποθετούμε τον εαυτό μας μέσα σε αυτόν;

Στη δική μου περίπτωση η κατανόηση και η οπτική μου όσον αφορά στον κόσμο βασίζεται στην ιαπωνική σχολή Ζεν του Βουδισμού. Βασική του αντίληψη είναι ότι «η ύπαρξή μας συντίθεται από ποικίλες σχέσεις». Ο κόσμος είναι σαν ένα παζλ. Μπορούμε να δούμε την εικόνα από απόσταση και μπορούμε να δούμε κάθε κομμάτι από πολύ κοντά. Προσωπικά αναζητώ τις σχέσεις ανάμεσα στα κομμάτια. Προσπαθώ να βρω τα σημαντικά στοιχεία που αναπαριστούν την εικόνα στο σύνολό της.

Ε.Ζ. Γιατί φωτογραφίζεις; τι σε ωθεί και τι σε εμπνέει να το κάνεις και τι προσπαθείς να επικοινωνήσεις στο κοινό σου;

Σύμφωνα με τον Ζεν Βουδισμό είμαστε αναγκασμένοι να υπάρχουμε και κανένα πλάσμα δεν υπάρχει με δική του βούληση. Καθένας έρχεται αντιμέτωπος με το ερώτημα που σχετίζεται με το σκοπό της ύπαρξής του στον κόσμο. Οι σχέσεις που κάνουμε είναι λόγοι ύπαρξης και γίνονται με τη βούλησή μας. Αυτή η σκέψη με ενέπνευσε να χρησιμοποιήσω τη φωτογραφία τόσο για να αναδείξω όσο και για να δημιουργήσω σχέσεις με τον κόσμο. Πάντα έχω στο μυαλό μου όσα θέλω να επικοινωνήσω στο θεατή μέσω της εικόνας. Η φωτογραφία είναι ένα μέσο ιδανικό για να επικοινωνήσεις. Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι αρκετά πιο πολύπλοκη από οσο φανταζόμαστε και είναι αδύνατο να τα πεις όλα με μόνο μία εικόνα ή μία σειρά από εικόνες. Ωστόσο, μπορείς να δείξεις την ύπαρξη αυτής της πολυπλοκότητας μέσω των εικόνων. Η φωτογραφία ως τέχνη παρουσιάζει την καθημερινότητα με ένα τρόπο διαφορετικό και πάντα αναζητώ τις εικόνες μέσα από τη δική μου οπτική.

Ε.Ζ. Επιθυμείς με κάποιο τρόπο να αλλάξεις την πραγματικότητα των ανθρώπων που φωτογραφίζεις ή απλά να την αποτυπώσεις;

Δε στοχεύω στο να αλλάξω την πραγματικότητα. Δεν πιστεύω πως η φωτογραφία έχει τέτοια δύναμη. Μόνο οι αποφάσεις των ανθρώπων μπορούν να αλλάξουν την πραγματικότητα.

Θα ήθελα να αποτυπώσω την πολυπλοκότητα της πραγματικότητας μέσα από τη δική μου οπτική. Ελπίζω ότι οι θεατές τότε θα πρέπει να αμφισβητήσουν τη δική τους οπτική θεώρηση των πραγμάτων.

Ε.Ζ. Τι θα σε ενέπνεε να φωτογραφίσεις στην Ιαπωνία;

Η Ιαπωνία είναι μια μοναδική χώρα, ένα απομονωμένο νησί με μακρά ιστορία. Οι άνθρωποι ανέπτυξαν μία μοναδική κουλτούρα και κοινωνία. Το συνειδητοποιώ αφού έζησα κοντά είκοσι χρόνια μακριά από την Ιαπωνία. Θα ήθελα να δημιουργήσω εικόνες βασισμένες σε αυτό.

Ε.Ζ. Ποια είναι η αξία και η μοναδικότητα της φωτογραφίας σε σχέση με τα άλλα μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης;

Η φωτογραφία είναι η τέχνη των ορίων. Μπορούμε μόνο να αιχμαλωτίσουμε αυτό που βλέπουμε. Ταυτόχρονα μπορούμε να αποτυπώσουμε και αυτό που βρίσκεται έξω από το κάδρο. Συχνά σκέφτομαι ότι αυτά είναι και τα ιδαίτερα χαρακτηριστικά της φωτογραφίας. Επιπρόσθετα, η φωτογραφία παρουσιάζει την οπτική και το όραμα του φωτογράφου σχετικά με το πώς βλέπει τον κόσμο και με το πώς οι άλλοι άνθρωποι βλέπουν τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι τελικά η φωτογραφία υπάρχει για να εγείρει ερωτήματα και όχι για να δίνει απαντήσεις.

Ε.Ζ. Πώς αποφασίζεις αν οι φωτογραφίες σου είναι καλές ή όχι; τι είναι αυτό που κάνει καλές κάποιες φωτογραφίες;

Θα ήθελα με τις φωτογραφίες μου να δημιουργώ έργα τέχνης. Η μεγάλη τέχνη επιβιώνει για πολλά χρόνια. Επομένως το ερώτημα που θέτω στον εαυτό μου είναι το εξής: θα είναι αυτή η εικόνα καλή σε σαράντα ή σε εκατό χρόνια από τώρα; θέτω υψηλά πρότυπα για τον εαυτό μου. Οι καλές φωτογραφίες μιλούν για πάντα.

Ε.Ζ. Αν ξεκινούσες την καριέρα σου ως φωτογράφος από την αρχή, τι θα έκανες διαφορετικά;

Δεν υπάρχει κάτι που θα άλλαζα. Υπήρξα πραγματικά τυχερός που συνάντησα έναν εξαίρετο δάσκαλο, τον Damaso Reyes και δε θα μπορούσα να φανταστώ κάποιον καλύτερο από αυτόν. Τον συνάντησα τη στιγμή που ήμουν έτοιμος να μάθω φωτογραφία επομένως την πιο κατάλληλη στιγμή. Πέρασα πολλά χρόνια ως επιστήμονας προτού ασχοληθώ σοβαρά με τη φωτογραφία, αλλά οι εμπειρίες που δε συνδέονται με τη φωτογραφία ή την τέχνη βοηθούν στο να βρω τη δική μου διακριτή οπτική ως φωτογράφος.

Satoki Nagata, http://www.satoki.com