Ingo Dünnebier – Έκθεση “Crossing Borders”

Στην έκθεσή του στη Γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου ο Ingo Dünnebier, με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις στα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης, παρουσιάζει παράλληλα δυο φωτογραφικές ενότητες οι οποίες προέκυψαν σε διαφορετικές περιόδους. Η σειρά “Silent Waters“, μια διαδοχή εικόνων με διαλογιστικό χαρακτήρα προέκυψε το φθινόπωρο του 2015. Οι λήψεις έγιναν στο βόρειο Αιγαίο την περίοδο των μεγάλων προσφυγικών εισροών όταν οι ίδιοι οι πρόσφυγες πάλευαν σ’ αυτά τα νερά για τη ζωή τους. Εξάλλου, το νερό είναι το στοιχείο που συνδέει τη Μυτιλήνη με τη Κω, αλλά και με τη Μάλτα και τη Λαμπεντούζα, θέτοντας ένα τοπικό φαινόμενο σε ένα μεγαλύτερο πλαίσιο. Η προγενέστερη σειρά „Fire Crossing Border“ καταγράφει τη δραματική πορεία μιας πυρκαγιάς μεγάλης έκτασης στο απομονωμένο Εθνικό Πάρκο των Πρεσπών. H διασυνοριακή εξάπλωση της φωτιάς μέσα στη γαλήνη της προστατευόμενης περιοχής αποτελεί, πέρα από τις καταστροφικές συνέπειες, την αφορμή αλλά και την αναπόφευκτη ανάγκη επικοινωνίας των γειτονικών χωρών. Η φωτιά αυτή, με μια συμβολική ανάγνωση, αγνοεί ή ακυρώνει τα σύνορα ξεσκεπάζοντας τα ως τεχνητά κατασκευάσματα και εκθέτοντάς τα ως θεωρητικά μοντέλα.

Σε αντίθεση με την ποιητική διάσταση των μεμονωμένων φωτογραφιών, η έκθεση, ως σύνολο, οδηγεί προς μια πιο σύνθετη κατεύθυνση. Μπροστά στις φωτογραφίες ίσως κανείς αισθανθεί την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του εγώ του. Ίσως ‘απλά’ να συνειδητοποιεί εκ νέου την ελευθερία της σκέψης και των αισθήσεων με φόντο κάποιες υπερτιμημένες ιδέες και μία ψευδο-παγκοσμιοποιημένη αντίληψη του κόσμου. Ίσως, τελικά, αισθάνεται κανείς απλά τυχερός που μπορεί να απολαμβάνει τις εικόνες αυτές χωρίς να περπατάει μες στις λάσπες.

O Ingo Dünnebier μίλησε στο Ex_posure.

 

Φωτιά και νερό – είναι θα λέγαμε τα δομικά στοιχεία των δύο φωτογραφικών ενοτήτων που παρουσιάζετε στην γκαλερί Zina Athanasiadou. Με ποιους τρόπους συνδέονται η φωτιά και το νερό στις εικόνες που έχετε αποτυπώσει;

Η φωτιά και το νερό ανήκουν στα βασικά στοιχεία, όπως ο αέρας και η γη. Είναι αντίθετα των ιδεολογιών, των σύγχρονων παραμυθιών και αποτελούν μέρος της φύσης, συνεπώς επηρεάζουν άμεσα την πραγματικότητά μας. Επί πλέον τους διακρίνει μια τεράστια δύναμη εξάπλωσης, ένας απρόβλεπτος αυθορμητισμός και μια εντυπωσιακή εφευρετικότητα.

Η δουλειά που παρουσιάζετε έχει άμεση σχέση με τα γεγονότα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας τα τελευταία χρόνια όσον αφορά στο προσφυγικό ζήτημα. Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με το ζήτημα αυτό;

Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα αποφάσισα να δείξω τις δυο ενότητες μαζί, αν και προέκυψαν από τελείως διαφορετικά κίνητρα και με μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ τους. Το θέμα των προσφύγων απασχολεί τον κόσμο και είναι αναπόφευκτο μέρος της καθημερινότητάς μας. Σκέφτομαι και το προσφυγικό παρελθόν της δικής μου οικογένειας και ανακαλύπτω συνεχώς καινούριες όψεις αν και θα ήταν πολύ άδικη μια άμεση σύγκριση. Όταν ήρθαν η γονείς μου στην τότε Δυτική Γερμανία άνθισε η οικονομία και – σημαντικότατο – είχαν το ίδιο πολιτιστικό φόντο και μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Η πραγματικότητα των σημερινών προσφύγων διαμορφώνεται σαφώς πιο σκληρή. Χάθηκαν πολλές ζωές. Ενώ αν η Ευρώπη ήταν πραγματικά ενωμένη, δηλαδή σε θέση να πάρει αποφάσεις, το πρόβλημα των περίπου ενός εκατομμυρίου ανθρώπων του 2015 σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό των 28 χωρών της Ενωμένης Ευρώπης θα ήταν μηδαμινό, θα μεγάλωνε η κάθε χώρα κατά 0,2%.

Μιλήστε μας για το ρόλο που δίνετε στο νερό στην ενότητα ‘Silent Waters’.

Η σειρά ‘Silent Waters’ δημιουργήθηκε πέρσι τον Οκτώβριο στη Χαλκιδική. Στις τελευταίες ωραίες μέρες και τα τελευταία μπάνια του όψιμου καλοκαιριού δεν μπορούσα να αποφύγω τη σκέψη πως μερικά ναυτικά μίλια πιο ανατολικά στα νερά του Αιγαίου καθημερινά άνθρωποι παλεύουν για τη ζωή τους, αρκετοί πεθαίνουν. Έτσι προέκυψε αυτή η περισσότερο ‘διαλογιστική’ σειρά, αφηρημένη με μια υπαρξιακή διάσταση. Το νερό είναι, όπως και ο αέρας, ένα στοιχείο που κινείται και συνδέει τόπους και καταστάσεις με μαγικό τρόπο.

Ποιος είναι αντίστοιχα ο ρόλος της φωτιάς στην ενότητα ‘Fire Crossing Border’;

Η φωτιές προέκυψαν παλαιότερα σε μια επίσκεψη στο Εθνικό Πάρκο των Πρεσπών. Μια φωτιά, που άναψαν για να κάψουν καλαμιές, ξέφυγε από τον έλεγχο και εξαπλώθηκε, λόγω του δυνατού νότιου ανέμου, προς τα σύνορα τα οποία τελικά διαπέρασε αγνοώντας τα πλήρως. Η καταγραφή της πορείας της φωτιάς πέρα από τα σύνορα αποκαλύπτει τον τεχνητό χαρακτήρα και τη θεωρητική, κατασκευασμένη φύση των συνόρων. Ως ντοκουμέντα οι φωτογραφίες είναι μάρτυρες της δύναμης της φωτιάς από αρκετά κοντά, ενώ σε λήψεις τοπίου θέτουν το γεγονός σε άλλα συμφραζόμενα, σε πιο γενικό πλαίσιο. Η τελευταία φωτογραφία είναι μια απόδειξη πως η φωτιά αδιαφόρησε για την ύπαρξη συνόρων.

Ποιες είναι οι προσδοκίες σας όσον αφορά στην επαφή και ‘επικοινωνία’ της συγκεκριμένης δουλειάς με το κοινό, με τον κόσμο που θα επισκεφθεί την έκθεση;

Για μένα είναι μια παραβολή της ελευθερίας και του ελέγχου, δηλαδή κατά πόσο μπορούμε να ελέγξουμε τα γεγονότα και τη ροή των πραγμάτων και τι νομίζει ή τι θέλει να πιστεύει ο άνθρωπος. Ίσως μπορούν οι εικόνες να φωτίζουν τα πεζά κίνητρα πίσω από τις προθέσεις, αλλά αυτό μου ακούγεται ήδη λίγο φιλόδοξο.

Για μένα ήταν και ένα πείραμα, να συνδυάσω μια διαδοχή με χαρακτήρα καταγραφής με μια εννοιο – ‘διαλογιστική’ σειρά. Νομίζω πως μπορούν να λειτουργούν μαζί. Ανθρωπιστικές και, με μια ευρύτερη έννοια, πολιτικές προεκτάσεις παρουσιάζουν και οι δυο. Σε κάθε περίπτωση η φωτιά και το νερό είναι σαν τις σκέψεις, ελεύθερα.

Κάθε δημιουργός χρειάζεται να περάσει τα σύνορα. Αυτή η διαπίστωση επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής, όχι μόνο τα εικαστικά. Αλλιώς θα αποτύχουμε σαν κοινωνία.

Ποια είναι η αίσθηση που έχετε για την ταυτότητα της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα;

Δύσκολη ερώτηση, με πολλά επίπεδα και πολλές προεκτάσεις. Σ’ ότι αφορά την παραγωγή, υπάρχουν καταπληκτικοί καλλιτέχνες στη χώρα. Απ’ την άλλη σ’ ότι αφορά την εποικοδομητική κριτική υπάρχει ένα κενό. Κρίμα, γιατί η καλοπροαίρετη και θεμελιωμένη κριτική αποτελεί σημαντικό παράγοντα και θα μπορούσε να εμπλουτίσει τον κόσμο της εικαστικής έκφρασης, να διευρύνει το λεξιλόγιο της γλώσσας και ν’ ανεβάσει την ποιότητα ακόμα ένα επίπεδο. Σ’ αυτή την ενεργητική διαδικασία, ο ρόλος της λεκτικής ανάλυσης είναι να φωτίζει και να σχολιάζει τα υπάρχοντα κριτήρια και σε σχέση με το παγκοσμιοποιημένο πεδίο της σύγχρονης τέχνης. Σ’ αυτό το πλαίσιο οφείλει να ερευνήσει το ελληνικό στοιχείο, αν υπάρχει και κατά πόσο χρειάζεται να υπάρχει. Επίσης, σε τι και γιατί διαφέρει από τις άλλες χώρες και άλλους ηπείρους. Οι μεγάλες προκλήσεις για τον άνθρωπο έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα. Έτσι κι αλλιώς δεν μιλάμε για μια τέχνη που αυτοσκοπός της είναι η αισθητική.

Μεγαλώνοντας με την ‘documenta’ στο Κάσσελ, και τις κατά περιόδους έντονες διαφωνίες και αντιπαραθέσεις είμαι, όχι μόνο μαθημένος στην πολυφωνία, αλλά οπαδός της πολυφωνίας και της πολυμορφίας στην τέχνη. Το 2017, που ένα μέρος της documenta θα βρίσκεται στην Αθήνα, αποτελεί μεγάλη ευκαιρία να δούμε τα καμώματά μας από άλλη σκοπιά και σε διαφορετικό πλαίσιο, να τα συζητήσουμε και να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας.

Προσωπικά χαίρομαι για τη συμμετοχή μου, όπως και πέρσι, στην Art Athina με την Γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου. Ο αριθμός των γκαλερί φαίνεται ότι παραμένει σταθερός, γύρω στις πενήντα. Εκεί θα φανεί πως και με ποιό τρόπο για άλλη μια φορά η σύγχρονη τέχνη θα διεκδικήσει το μερίδιό της και μάλιστα δεν αποκλείεται η κρίση να φέρει και δυνατά έργα.

 

 

 

Ο Ingo Dünnebier γεννήθηκε στη Ιένα και μεγάλωσε στο Κάσσελ της Γερμανίας. Σπούδασε φωτογραφία και οπτικοακουστικά μέσα στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Κολωνίας. Το 1987 μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη. Δουλεύει πάνω σε φωτογραφικές διαδικασίες χωρίς φωτογραφική μηχανή, ως επί το πλείστον αποτυπώματα, φωτογράμματα και χημειογράμματα. Από το 1994 μέχρι σήμερα καταγράφει καταστάσεις της καθημερινότητας και το σύγχρονο τοπίο, παράγοντας παράλληλα θεματικές αυτοτελείς σειρές. Το 2002 εργάζεται σε projects στη Νέα Υόρκη. Έχει κάνει ατομικές εκθέσεις στην Θεσσαλονίκη και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Ενδεικτικά αναφέρονται: ‘Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη’, ατομική έκθεση στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2013, ‘Samkura – Μια Περιπλάνηση’, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη (2012) και An Gailearaí, Gweedore (2013) και Eu House, Dublin, Ιρλανδία (2014), ‘Contemplation’, στο πλαίσιο της Biennale Φωτογραφίας Θεσσαλονίκη (2010), ‘Polymer – Blisters’, στο πλαίσιο της 19^ης Φωτογραφικής Συγκυρίας, Θεσσαλονίκη (2007), ‘Ματιές στην Πόλη’, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (2005), ‘Transphotometafores’, περιοδεύουσα έκθεση σε Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία (2000-2004). Συμμετείχε σε διαφορετικά προγράμματα artist-in-residence. Έργα του βρίσκονται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και σε ιδιωτικές συλλογές.

 

Ingo Dünnebier – “Crossing Borders”

http://www.zinaathanassiadou.com/current-gr.htm