Ex_pose: Postcards from the future_Istanbul 2014-2064

Εντυπωσίασε η δυναμική παρουσία τριών φοιτητριών αρχιτεκτονικής από την Ελλάδα και την Κύπρο στην 14η Μπιενάλε Αρχικτονικής της Βενετίας.

Ο λόγος για τις Ραφαέλλα Σιάγκρη, Κατερίνα Φουτάκη και Λουκία Μαυροείδη, φοιτήτριες αρχιτεκτονικής των πανεπιστημίων της Κύπρου, της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας αντίστοιχα, οι οποίες το ακαδημαικό έτος 2013/4 βρέθηκαν στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου στα πλαίσια ανταλλαγής φοιτητών με το ευρωπαικό πρόγραμμα Erasmus. Ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση που απηύθυνε στους διεθνείς φοιτητές του πολυτεχνείου ο καθηγητής Paolo Belloni για τη συμμετοxή στην 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής και συγκεκριμένα στο project που από κοινού ανέλαβε το πολυτεχνείο με το πανεπιστήμιο Bilgi της Κωνσταντινούπολης.

Το θέμα αυτού ήταν ‘Postcards from the future – Istanbul 2014-2064’. Οι φοιτητές κλήθηκαν σε διάλογο πάντα με το κεντρικό θέμα της Μπιενάλε – όπως ορίστηκε από τον Ρεμ Κούλχας, το οποίο προέτρεπε για μία αναδρομική επισκόπηση στο παρελθόν της αρχιτεκτονικής – να δημιουργήσουν αρχιτεκτονικές προβολές της Κωνσταντινούπολης με τη μορφή ‘postcards’, κινούμενες στα όρια της ουτοπίας/δυστοπίας και του ρεαλισμού/σουρεαλισμού. Βασικός στόχος της έρευνας και της προεργασίας που διεξήχθη από τους φοιτητές προκειμένου να οραματιστούν και να διαμορφώσουν τις προτάσεις τους υπήρξε η ενασχόλησή τους με σημαντικά και επίκαιρα ζητήματα της αρχιτεκτονικής.

Η έκθεση των ‘postcards from the future’ που δημιούργησαν οι φοιτητές έγινε στην Arsenalle και η παρουσίασή τους στο workshop που διοργανώθηκε εκεί στις 31 Οκτωβρίου, σε επιμέλεια του Paolo Belloni και του Stefano Rolla.

Η Ραφαέλλα Σιάγκρη, η Κατερίνα Φουτάκη και η Λουκία Μαυροείδη μίλησαν στο Ex_pose για τη συμμετοχή τους στην 14η Μπιενάλε αρχιτεκτονικής καθώς και για τη δουλειά που παρουσίασαν στην Arsenalle και μοιράστηκαν μαζί μας εντυπώσεις και συναισθήματα από αυτή την πολύτιμη εμπειρία.

 

POSTCARDS FROM THE FUTURE_ISTANBUL 2014/2064

Curated by Paolo Belloni with Stefano Rolla – Politectnico di Milano – In cooperation with Murat Tabanlioglu and Mehmet Kütükçüoğlu

Students: Ismet Hakan Yarman, Cigdem Talu, Fatih Celal Ozen, Renk Sarp Ozer, Matheus Cartocci, Gabriele Boretti, Martina Mazza, Aikaterini Foutaki, Loukia Mavroeidi, Sun Meifeng, Jocelyn Fu, Rafaella Siagkri

Ε.Ζ. Πώς προέκυψε η συμμετοχή σας στην 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας;

Ρ.Σ. Το Πολυτεχνείο του Μιλάνου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης οργάνωσαν από κοινού με μία ομάδα φοιτητών ένα project αρχιτεκτονικής και ένα workshop στο οποίο παρουσιάστηκαν οι εργασίες των φοιτητών. Ο καθηγητής Paolo Belloni στο Politecnico di Milano έκανε μια ανοιχτή πρόσκληση σε διεθνείς φοιτητές του πανεπιστημίου να συμμετάσχουν στην ομάδα συνεργασίας με το Bilgi University και στο workshop. Από το πανεπιστήμιο Bilgi υπεύθυνοι ήταν ο Murat Tabanlioglu και ο Mehmet Kutukouoglu. Ο κάθε φοιτητής έστειλε αρχικά ένα portfolio και στη συνέχεια έγινε η επιλογή. Επιλέχτηκαν 15 φοιτητές από τα τμήματα Bachelor και Master. Οι φοιτητές ήταν από την Ιταλία την Τουρκία, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Κίνα και τις Η.Π.Α. Μια δεύτερη επιλογή από αυτή την αρχική ομάδα έγινε στα μέσα της περιόδου και ορίστηκεο τελικός αριθμός των φοιτητών που θα συμμετείχαν. Βοηθός του Paolo Belloni σε όλη τη διάρκεια του project ήταν ο Stefano Rolla.

Ε.Ζ. Το θέμα του workshop πάνω στο οποίο κληθήκατε να εργαστείτε ήταν: “Postcards from the future, Istanbul 2014 – 2064. Πώς προσέγγισε η καθεμία το θέμα αυτό, σε ποιες τοποθεσίες της Πόλης επέλεξε να κάνει αναφορά και για ποιο λόγο;

Ρ.Σ. Οι καρτ-ποστάλ που πρότεινα χωρίζονται σε δύο θεματικές ενότητες. Η μία κατηγορία επιχειρεί να λύσει προβλήματα της πόλης και παράλληλα να την ομορφύνει και η δεύτερη κατηγορία σχολιάζει τη σύγχρονη τάση της αρχιτεκτονικής με εικόνες που δεν είναι εξιδανικευμένες.

Το θέμα της κάθε καρτ-ποστάλ βασίζεται στις ανάγκες της κάθε περιοχής έτσι προκύπτει και η τοποθεσία της κάθε πρότασης για (μελλοντική) αναβάθμιση.

Θα αναφερθώ σε συγκεκριμένες καρτ-ποστάλ για να γίνει εμφανής ο σκοπός και η διαδικασία της επιλογής.

Η καρτ-ποστάλ “Residence in between the roads” έχει ως θέμα την αξιοποίηση των δρόμων και των εγκαταλελειμμένων κτιρίων για την δημιουργία κατοικιών ανάμεσα στους δρόμους, χωρίς όρια και ιδιοκτησίες

Η περιοχή ονομάζεται Tarlabasi και είναι γνωστή για το μεγάλο ποσοστό των αστέγων.

Στην συνέχεια η καρτ-ποστάλ “Sustainable as religion” και η επόμενη “Aerial Connection” αναφέρονται στην πιο αναβαθμισμένη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, την Levent.

Η “Sustainable as religion” ανήκει στην δεύτερη κατηγορία των καρτ-ποστάλ και είναι μία σαρκαστική διατύπωση των όψεων των κτιρίων όταν όλα σταματήσουν να βασίζονται στην ωραιοποίηση τους αλλά στο πώς θα είναι εφικτό να υπάρξει περισσότερη επιφάνεια για την απορρόφηση ηλιακής ενέργειας – ένας στόχος που έχει αρχίσει να γίνεται σκοπός ζωής, μανία, θρησκεία. Τέλος, η “Aerial Connection”είναι μια πρόταση που βασίζεται στην σύγχρονη μεταφορά. Μεταφορά χωρίς να χάνεται πολύτιμος χρόνος σε μια περιοχή με έντονη κυκλοφοριακή συμφόρηση.

Κ.Φ. Το workshop είχε να κάνει με την Κωνσταντινούπολη του μέλλοντος και πώς ο καθένας από εμάς μπορεί να βρεί λύσεις σε πιθανά μελλοντικά ή και ήδη υπάρχοντα προβλήματα της πόλης. Με πολύ έξυπνο και άμεσο τρόπο προσεγγίζει ζητήματα αστικού και αρχιτεκτονικού σχεδιασμού σε διάφορες πτυχές της πόλης. Η πρώτη κάρτα με τίτλο “Inhabit Bridge” αφορά τη γέφυρα του Βοσπόρου και πώς αυτή θα μπορούσε να αποκτήσει ακόμα μία χρήση με την αξιοποίηση του οριζόντιου χώρου στο κάτω τμήμα της. Η δεύτερη κάρτα “High Level Ring Roads” αφορά στο ευρωπαϊκό τμήμα της Κωνσταντινούπολης, εκεί όπου κυριαρχούν τα ψηλά κτίρια και οι ουρανοξύστες. Η νέα πρόταση έγινε με σκοπό τη μείωση των κυκλοφοριακών προβλημάτων καθώς οι δρόμοι εξελίσσονται και φτάνουν σε ψηλότερα επίπεδα.

Λ.Μ. Στόχος του εργαστηρίου ήταν να επιχειρήσουμε να φανταστούμε την Κωνσταντινούπολη στο μέλλον, να προβλέψουμε τα προβλήματα που θα προκύψουν και να βρούμε τρόπο να τα λύσουμε. Ωστόσο η ίδια η Κωνσταντινούπολη λειτούργησε σαν αφορμή για αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να λάβουν χώρα σε οποιαδήποτε πόλη σε εξήντα χρόνια από τώρα. Κάποια απο τα προβλήματα είναι εύκολο να τα προβλέψουμε, αλλά το πιο ενδιαφέρον απ’όλα για μένα ήταν η δυνατότητα που μας δόθηκε να οραματιστούμε μια πόλη, πολύ διαφορετική απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει ως τώρα και να σκεφτούμε λύσεις γι’ αυτήν. Η Κωνσταντινούπολη σαν πόλη σου εξάπτει την φαντασία λόγω της θέσης και των ιδιαιτεροτήτων που έχει. Εμείς ψάξαμε κυρίως σε φωτογραφικό υλικό και σε χάρτες προσπαθώντας να βρούμε τις κατάλληλες εικόνες για να αποτυπώσουμε τις ιδέες μας. Το ίδιο το θέμα μας οδηγούσε στην κατάλληλη φωτογραφία και κατά συνέπεια τοποθεσία. Για κάποια θέματα ήταν καλύτερες φωτογραφίες από γνωστά σημεία της πόλης, ενώ για άλλα από σημεία κρυμμένα στην πόλη. Προσωπικά βρήκα φωτογραφίες απο διάφορα μέρη που με ενδιέφεραν όπως η περιοχή του Γαλατά, η περιοχή Arap Cami και άλλες. Αυτό που έψαχνα ήταν να με βοηθάει η φωτογραφία να δείξω αυτό που θέλω. Κάποιες φορές οι φωτογραφίες δεν λειτουργούσαν από την αρχή λόγω κλίμακας ή προοπτικής οπότε έψαχνα για κάποια άλλη για να αναπαραστήσω το θέμα. Αρχικά επικεντρώθηκα σε προβλήματα της πόλης που γνωρίζω καλά σκεπτόμενη πως θα έχουν ενταθεί στα επόμενα χρόνια, όπως η έλλειψη πρασίνου, ο υπερπληθυσμός, η έλλειψη χώρου. Στην συνέχεια έκανα κάποιες προσπάθειες να φανταστώ επεκτάσεις της πόλης και δημιουργία νέων περιβάλλοντων μέσα σε αυτή. Φαντάστηκα για παράδειγμα μια επέκταση της πόλης κάτω από το νερό και πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί η κίνηση και η οικοδόμηση εκεί, να δημιουργήσω μια μελλοντική κατάσταση, να σκεφτώ τι προβλήματα θα έχει και να προσπαθήσω να τα λύσω.

Ε.Ζ. Τι αποκομίσατε από τη συμμετοχή σας στο συγκεκριμένο workshop αλλά και από τη γενικότερη παρουσία σας στην 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας;

Ρ.Σ. Η συμμετοχή μου σε ένα διαπολιτισμικό workshop αλλά και στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας υπήρξε εκτός από μεγάλη ευκαιρία, τύχη και εμπειρία με σπουδαίο όφελος! Είναι σημαντικό να μπορείς να είσαι σε ένα συνεχόμενο διάλογο με φοιτητές από διαφορετικές χώρες με τόσο διαφορετικές κουλτούρες και να φτάνεις στο τέλος να αντιλαμβάνεσαι πως έχουμε όλοι κοινά θέλω για την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής. Τέλος, η ευκαιρία να παρουσιάσουμε την δουλειά μας στις 31/10/2014 στο κτίριο της Αρσενάλε ήταν μοναδική, σπουδαία και συνάμα δύσκολη. Απαιτούσε μία θαρραλέα στάση από την πλευρά μας προκειμένου να κάνουμε την παρουσίαση στοχεύοντας στην ανάπτυξη των προτάσεών μας, απευθυνόμενοι σε ένα κοινό αποτελούμενο από σπουδαίαους καλλιτέχνες και επιστήμονες. Η κάθε εικόνα-postcard που παρουσιάσαμε έπρεπε να μοιάζει σαν μια φωτογραφία που τραβήχτηκε στο μέλλον αλλά στάλθηκε στο παρόν!

Κ.Φ. H εργασία μας παρουσιάστηκε στην 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας όπου ο κάθε φοιτητής αναφέρθηκε επιγραμματικά στη δουλειά του. Η συμμετοχή μου στο workshop ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία. Μου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ με φοιτητές του εξωτερικού και με αφορμή την Κωνσταντινούπολη να συζητήσουμε για διάφορα θέματα που αφορούσαν την αρχιτεκτονική και την κοινωνία του μέλλοντος γενικότερα.

Λ.Μ. Ολο το εργαστήριο ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία. Ήταν μια δουλειά πειραματική κατά κάποιο τρόπο, γιατί δουλεύαμε σε αρχιτεκτονικές ιδέες τις οποίες έπρεπε να διαμορφώσουμε μόνο με την επεξεργασία φωτογραφικού υλικού, δεν είχαμε δηλαδή την δυνατότητα να δουλέψουμε σε τρισδιάστατα και σχέδια. Κάναμε ουσιαστικά ενα “κολλάζ” και θέλαμε το αποτέλεσμα να έχει τόση δόση πραγματικότητας ώστε να μοιάζει αληθινό, αλλά ταυτόχρονα να έχει και κάτι το ‘ξένο’. Μάθαμε πολλά σε τεχνικό και πνευματικό επίπεδο κι είχε ακόμη ενδιαφέρον ή ανταλλαγή απόψεων με άτομα από διαφορετικές χώρες από την δική μας. Η παρουσίαση ήταν κι αυτή μια εμπειρία από μόνη της. Είχαμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε την δουλειά μας σε πολλούς γνωστούς καθηγητές και αρχιτέκτονες καθώς και σε φοιτητές. Προσωπικά είμαι ευχαριστημένη από την εξέλιξη της δουλειάς και αναμένω την εκτύπωση του σχετικού βιβλίου – όπως είχε προγραμματιστεί κατά την διάρκεια του εργαστηρίου.

Postcards from the future_Istanbul 2014/2064

Arts and the City / Ex_pose:

http://www.artsandthecity.gr/article/Ex_pose:-Postcards-from-the-future_Istanbul-2014-2064/17151/

 

 

 

 

 

 

 

 

2.12.2014