Ex_pose: Γιάννης Αδαμάκης – Ζωγραφίζοντας τις στιγμές     

Τα ζωγραφικά έργα του Γιάννη Αδαμάκη μοιάζουν με σελίδες από το προσωπικό σημειωματάριο ενός παρατηρητή των στιγμών, ενός ανθρώπου που στέκεται στο απλό, στο καθημερινό, εμπνέεται από αυτό και το αποτυπώνει με την τόλμη, την ευαισθησία και το χάρισμα που έχουν οι ποιητές να μετατρέπουν το φαινομενικά ασήμαντο σε σημαντικό, το εφήμερο σε εσαεί παρόν.

Φευγαλέες σκέψεις που πρόλαβαν να καταγραφούν, συναισθήματα, εικόνες και αντικείμενα της καθημερινότητας, αποκόμματα εισιτηρίων, καταλόγων, βιβλιών, περιοδικών, φωτογραφίες, γράμματα, λέξεις, σύμβολα, κώδικες, ετικέτες και επιγραφές – μαρτυρίες της ανθρώπινης παρουσίας και δράσης, της ανθρώπινης ύπαρξης – συνθέτουν τις εικαστικές αφηγήσεις του Αδαμάκη. Το κάθε ένα από τα παραπάνω ‘υλικά’ στα χέρια του ζωγράφου αποκτά ένα ιδιαίτερο βάρος και αποτυπώνεται με μία ομορφιά που συγκινεί – για αυτό άλλωστε νοηματοδοτεί.

Για τον θεατή η ‘συνάντηση’ με τα έργα του Αδαμάκη είναι ένα τρυφερό ξάφνιασμα, ένα νοσταλγικό ταξίδι σε ‘τόπους’ οικείους μα παραγνωρισμένους και κυρίως μία πρόσκληση και μία αφορμή να σταθούμε στις απλές καθημερινές στιγμές που περνούν και χάνονται, να αναζητήσουμε και να ζήσουμε τη ομορφιά και την αλήθεια τους.

Ο Γιάννης Αδαμάκης μίλησε στην Ελένη Ζυμαράκη Τζώρτζη.

 

Ε.Ζ. Γεννηθήκατε στον Πειραιά. Ποιες εικόνες παραμένουν έντονες στη μνήμη από τα παιδικά-εφηβικά σας χρόνια;

Γ.Α. Θυμάμαι φίλους, παιδικές φωνές στο δρόμο, βόλτες με το ποδήλατο, καλοκαιρινά βράδια διακοπών. Γιαπωνέζικα παιχνίδια. Μια γλυκιά γεύση στο στόμα. Τα νυχτερινά φώτα στο λιμάνι. Ένα αίσθημα αθανασίας. Τη μυρωδιά του τσιγάρου των μεγάλων.

Ε.Ζ. Tα έργα σας αποπνέουν ένα έντονο συναίσθημα νοσταλγίας. Νοσταλγίας για στιγμές και εικόνες απλές, της καθημερινότητας που περνούν και χάνονται στη ροή του χρόνου. Γιατί επιλέγετε να σταθείτε και να ‘παγώσετε’ στο χρόνο αυτές τις εφήμερες στιγμές; είναι αυθεντικές ή σκηνοθετημένες;

Γ.Α. Ήταν κάτι που πάντα επεδίωκα. Στιγμές σκηνοθετημένες που στηρίζονται όμως σε πραγματικά συμβάντα. Άλλωστε, πάντα οποιοδήποτε δημιούργημα, για να μπορέσει να επικοινωνήσει, έχει την ανάγκη της σκηνοθεσίας. Αυτό ήταν ένας στόχος μου, ακόμα και την περίοδο που έκανα αφηρημένηζωγραφική. Τότε βέβαια τα γεγονότα ήταν καθαρά πλαστικά και η αναφορά τους στην πραγματικότητα είχε να κάνει με όγκους, με χώρους ή με το ίδιο το φως.

Ε.Ζ. Συχνά στα έργα σας, στη ζωγραφική επιφάνεια συνυπάρχουν γράμματα, λέξεις, κείμενα, αριθμοί, κώδικες, σύμβολα αλλά και ένθετες μικρές εικόνες. Μιλήστε μας για τη συμβολή όλων αυτών -των εικαστικών εργαλείων πια- στο τελικό αποτέλεσμα.

Γ.Α. Είναι σκέψεις, μνήμες που φορτίζουν την κύρια εικόνα. Δεν είναι πράγματα προαποφασισμένα. Δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της «κατασκευής» του έργου. Οριοθετούν μια συγκεκριμένη εμπειρία, μια συγκεκριμένη μυθοπλασία. Είναι μικρά γεγονότα που, διατηρώντας την αυτονομία τους, εξυπηρετούν γενικότερες επιλογές που απαιτεί, πολλές φορές άθελά μου, το τελικό αποτέλεσμα.

Ε.Ζ. Στους καταλόγους των ατομικών σας εκθέσεων τα έργα πλασιώνονται από προσωπικές σημειώσεις, σκέψεις, ποίηση, παλιές φωτογραφίες, αποκόμματα εισιτηρίων, αποδείξεις, δρομολόγια, σελίδες καταλόγων – εφήμερα ίχνη της καθημερινότητας. Ποια η ιδιαίτερη σημασία τους για εσάς;

Γ.Α. Από αυτά αντλώ ιδέες για τα μικρά ένθετα γεγονότα στη δουλειά μου. Είναι η προσωπική μου μυθολογία. Ερεθίσματα που οριοθετούν την αφήγηση της καθημερινότητας μου. Πράγματα που αξίζουν μια δεύτερη ματιά. Που αποκτούν μιαν άλλη υπόσταση από εκείνη της χρήσης τους. Μια παλιά απόδειξη, μια φθαρμένη ασπρόμαυρη φωτογραφία, ένα εισιτήριο, εμπλουτίζουν τη σκέψη μου και αποτελούν την αφορμή ενός εικαστικού γεγονότος.

Ε.Ζ. Πόσο κοντά βρίσκεται και με ποιο τρόπο συνδέεται η εικόνα με τον λόγο ως μέσο καλλιτεχνικής έμπνευσης αλλά και εικαστικής δημιουργίας και έκφρασης για εσάς;

Γ.Α. Είναι παράλληλες αφηγήσεις με διαφορετικό όμως κώδικα επικοινωνίας, που εξυπηρετούν τελικά μια κοινή ιδέα, μια κοινή αλήθεια. Η ζωγραφική, ενεργοποιώντας την όραση, «εξιστορεί» μέσω μιας εικαστικής αφήγησης το όποιο στοχευμένο γεγονός. Πρέπει επί πλέον να πω πως τα ίδια τα γράμματα, πέρα από τη νοηματική αναφορά τους, λειτουργούν σαν καθαρά πλαστικά στοιχεία. Είναι κάτι που παρατηρούμε στην Βυζαντινή τέχνη αλλά και στην POP ART ή στα comics. Τα γράμματα υπάρχουν παντού γύρω μας. Στις επιγραφές, στα εξώφυλλα, στα διάφορα προϊόντα , στις σκέψεις μας.

Ε.Ζ. Ο χρόνος, το παρελθόν, οι αναμνήσεις είναι σημεία αναφοράς στη δουλειά σας… Τελικά οι άνθρωποι είμαστε ‘οι μνήμες μας’, ατομικά και συλλογικά;

Γ.Α. Ο χρόνος, η μνήμη είναι η πατρίδα μας. Είναι εκεί που επιστρέφουμε όταν συναντηθούμε με τα αδιέξοδα μας. Πολλές φορές ξορκίζουμε παλιότερες επιλογές μας, μα επιστρέφουμε συχνά σ’ αυτές για να επαναξιολογήσουμε τις σημερινές. Δεν είναι τυχαία η κατάσταση υπερμνησίας που μας οδηγεί η βιαιότητα μιας σύγκρουσης. Εν τέλει, υπάρχουμε απ’ τη στιγμή που έχουμε συνείδηση της ιστορίας μας.

E.Z. Η σύγχρονη τέχνη ιδιαίτερα στο εξωτερικό φαίνεται να ‘περιθωριοποιεί’ τη ζωγραφική. Συμφωνείτε με αυτή τη διαπίστωση; αν ναι, πού πιστεύετε πως οφείλεται αυτό; μέσα σε αυτά τα πλαίσια ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της ζωγραφικής;

Γ.Α. Παλιότερα συνέβαινε με μεγαλύτερη ένταση και όχι χωρίς λόγο. Το θέμα είναι αν η ζωγραφική, απαλλαγμένη από παλιότερες ευθύνες της, παραμένει μια δημιουργική δραστηριότητα ή όχι. Προσωπικά πιστεύω πως θα συνεχίσει να υπάρχει αν έχει κάτι να πει. Η σχεδιαστική ή η χρωματική δεξιότητα από μόνες τους δεν αποτελούν στοιχεία δημιουργικότητας και συχνά εγκλωβίζουν τους καλλιτέχνες που τυχαίνει να τις διαθέτουν. Η στενά παραστατική ζωγραφική πολλές φορές μεταφέρει την αλήθεια της τέχνης από την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης σε μια λογική μαθητικών διαγωνισμάτων. Αν λοιπόν, όσοι ακόμη ζωγραφίζουμε, μπούμε κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων και, προσαρμοζόμενοι σε καινούργια δεδομένα και τεχνολογίες, αναζητήσουμε μιαν αλήθεια που να απευθύνεται στα βαθύτερα κέντρα της ύπαρξής μας, τότε θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις μιας καινούργιας άνθησής της.

E.Z. Λέγεται πως η καλλιτεχνική πράξη δεν ολοκληρώνεται παρά μόνο όταν το έργο φτάσει στον αποδέκτη του, το κοινό. Μιλήστε μας λίγο για το κοινό της δουλειάς σας και τη σχέση που έχετε με αυτό καθώς και για το κοινό των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα γενικότερα.

Γ.Α. Θέλουμε δεν θέλουμε, η παρουσία ενός φανταστικού θεατή πλανάται πάνω απ’ το έργο στη φάση της δημιουργίας του. Ο καλλιτέχνης προσπαθεί να επικοινωνήσει, να ανακοινώσει, να απευθυνθεί, να αμφισβητήσει. Ενώ ζει συχνά την απογοήτευση της αυταπάτης ότι επιλέγει ο ίδιος το κοινό του. Ο διάλογος με τον θεατή είναι τελικά κάτι πέρα απ’ τις προθέσεις μας. Πρέπει εδώ να επισημάνω πως , ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, η τέχνη, όπως και κάθε δραστηριότητα, απέχτησε ένα χαρακτήρα life style. Το αποτέλεσμα είναι μια ρηχότητα κινήτρων κι απ’ τις δυο πλευρές. Επιλέξαμε αντί για την ουσία την προσωπική επιβίωση. Δεν υπαινίσσομαι πως ο δημιουργός πρέπει να κρυφτεί στο εργαστήριο του και να ομφαλοσκοπεί. Πρέπει να ζει, να συμμετέχει, να δρα, να παίρνει θέση. Για την ιστορία, το θέμα της επιδοκιμασίας της δημιουργίας, με την έννοια της συμμετοχής και όχι της αξιολόγησης, είχε λυθεί σε παλιότερες εποχές. Δυστυχώς αυτό που σήμερα ονομάζουμε «σύγχρονη τέχνη», οδηγήθηκε στο αδιέξοδο μιας φορμαλιστικής προσέγγισης. Σε μια ιδιωτική υπόθεση, η οποία έχει δικαιολογημένα διασυρθεί…

Τελειώνω με μια φράση του Kenneth Clark (από το άρθρο του «Η κηλίδα και το διάγραμμα», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εποχές» το 1964):

«Είναι … αδιαφιλονίκητο ιστορικό γεγονός πως η υψηλότερη τέχνη είχε πάντα κάποιο θέμα, πως ήταν ένα μέσο για την μετάδοση κάποιας αλήθειας σημαντικότερης από την ίδια την τέχνη».

 

Γιάννης Αδαμάκης: https://www.facebook.com/YiannisAdamakisPainter

Arts and the City / Ex_pose:

http://www.artsandthecity.gr/article/Ex_pose:-Giannis-Adamakis—Zografizontas-tis-stigmes/18843/