Η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2025 στοχεύει να είναι περισσότερα από μια απλή Έκθεση: είναι ένα πείραμα που ενώνει διαφορετικές φωνές και μορφές νοημοσύνης. Ορισμένες θα αντηχήσουν πιο δυνατά από άλλες, κάποιες μπορεί να συγκρουστούν και να παράγουν εκκωφαντικούς ήχους. Παρ’ όλα αυτά, ελπίζουμε ότι αυτή η χορωδιακή προσπάθεια θα προσφέρει νέες προοπτικές σε μία από τις καθοριστικές προκλήσεις της εποχής μας: την προσαρμογή σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο.”
Με αυτή την τελευταία παράγραφο στο εισαγωγικό του κείμενο, ο Κάρλο Ράττι, επιμελητής της 19ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας, επισημαίνει τους στόχους και τις φιλοδοξίες της φετινής φιλόδοξης έκθεσης με τίτλο Intelligens. Natural. Artificial. Collective. Η έκθεση θα διεξαχθεί από το Σάββατο 10 Μαΐου έως την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2025. Ενώ η αρχιτεκτονική έχει ως επίκεντρο την ανθρώπινη ανάγκη για καταφύγιο και επιβίωση καθοδηγούμενη από την ανθρώπινη αισιοδοξία – ο Ratti αναγνωρίζει ότι στον σημερινό κόσμο, που απειλείται από την κλιματική κρίση, η αρχιτεκτονική από μόνη της δεν μπορεί πλέον να προσφέρει επαρκείς λύσεις. Επιπλέον, ήρθε η ώρα η αρχιτεκτονική να ξεπεράσει την τωρινή περιορισμένη επικέντρωσή της στην τεχνητή νοημοσύνη και τις ψηφιακές τεχνολογίες και να αγκαλιάσει την προσαρμογή, προσκαλώντας διαφορετικούς τύπους νοημοσύνης – φυσική, τεχνητή, συλλογική – να συνεργαστούν για να επανασχεδιάσουν το δομημένο περιβάλλον.
Το Vessel είναι ένα συλλογικό στούντιο που βρίσκεται στην καρδιά της Αίγινας. Ιδρύθηκε από τους καλλιτέχνες Navine G. Dossos και James Bridle. Τα μέλη του εργάζονται συλλογικά σε δημόσια έργα.
Το Vessel προσκλήθηκε από την ομάδα επιμελητών του Carlo Ratti να εργαστεί σε ένα έργο συνδεδεμένο με την κοινότητα και τον οικότοπό του στην Αίγινα. Το βιβλίο άλλωστε του James Bridle “Ways of Being – Animals, Plants, Machines: The Search for a Planetary Intelligence” έχει πολλά αλληλένδετα θέματα με τη φετινή Μπιενάλε.
Η Navine g. Dossos μίλησε στο Ex_posure για το Vessel και το συναρπαστικό τους project για την Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας με τίτλο: Το Μοναδικό Ανθοφόρο Φυτό στον Ωκεανό.
Intelligens. Natural. Artificial. Collective. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτές τις έννοιες και τι υποδηλώνουν για το μέλλον της αρχιτεκτονικής και της ζωής μας γενικότερα;
Αυτές οι λέξεις αντικατοπτρίζουν την πολύ επείγουσα ανάγκη να αναπτύξουμε όλοι μια πιο βαθιά σχέση με την οικολογία. Πρέπει να έχουμε σωστή σχέση με το περιβάλλον και αυτό ισχύει για τα πάντα, από το τι τρώμε μέχρι το πώς προστατεύουμε τον εαυτό μας. Όπως επισημαίνει στο βιβλίο του ο James, πριν συνδεθούμε με ένα μέλλον που θα ζούμε με την τεχνητή νοημοσύνη, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα και να σεβαστούμε τον κόσμο που είναι πέρα από τον άνθρωπο καθώς και τις πολλές μορφές νοημοσύνης που μας περιβάλλουν ήδη και να φροντίσουμε πρώτα αυτή τη συγγένεια.
Θα θέλατε να μας παρουσιάσετε το Vessel;
Το Vessel είναι ένα συλλογικό δημιουργικό στούντιο στην Αίγινα, που ιδρύθηκε από τους Navine G. Dossos και James Bridle το 2022. Ήταν μια απάντηση στην ανάγκη ύπαρξης ενός κοινοτικού χώρου για δημιουργικές πρακτικές και μια επιθυμία να εργαστούμε τοπικά καθώς και διεθνώς με ένα μοντέλο διαφορετικό από αυτό που έχει συνηθίσει ο κόσμος της τέχνης. Τα μέλη του Vessel διοργανώνουν εργαστήρια για φοιτητές, καλλιτέχνες και το κοινό και αναλαμβάνουν δημόσια έργα, ατομικά και συλλογικά, με κύριο ενδιαφέρον την οικολογία, την ανθεκτικότητα και τη συνεκπαίδευση στο πλαίσιο των ελληνικών νησιών και του ευρύτερου Μεσογείακού χώρου. Το Vessel παρέχει χώρο εργασίας για μια σειρά καλλιτεχνικών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων των εικαστικών τεχνών, της γραφιστικής, του κινηματογράφου, της αποκατάστασης και της επιμέλειας. Το Vessel υπάρχει για να αναπτύσσει, να μαθαίνει και να μοιράζεται νέες δημιουργικές πρακτικές μπροστά σε αβέβαιες μελλοντικές προοπτικές. Πιστεύουμε στην βασική ιδέα του «να μαθαίνουμε να χτίζουμε και να χτίζουμε για να μαθαίνουμε». Ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη μιας ολιστικής μορφής εύρεσης της αυτονομίας στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη μέσω κοινοτικώνπρακτικών και κοινών χώρων. Τα μέλη του Vessel περιλαμβάνουν εικαστικούς καλλιτέχνες,κινηματογραφιστές, γραφίστες, αρχιτέκτονες, ερευνητές και επιμελητές.
Το Vessel προσκλήθηκε και συμμετέχει στην 19η Διενθή Έκθεση Αρχιτεκτονικής Βενετίας!Μίλησέ μας για το project πάνω στο οποίο δουλεύψατε και ετοιμάσατε για την έκθεση.
Αποστέλλουμε στη Βενετία αρκετά κιβώτια με θαλάσσια φυτά (Ποσειδωνία), που συλλέχθησαν στις τοπικές μας παραλίες. Επίσης δείγματα θαλάσσιων φυτών επεξεργασμένων για αρχιτεκτονική χρήση αλλά και κεραμικά αντικείμενα φτιαγμένα από τοπικό πηλό, που αφηγούνται την ιστορία της Ποσειδωνίας στη φύση. Αυτό είναι μια αναφορά στους Βενετούς υαλουργούς του Μουράνο, οι οποίοι συνήθιζαν να στέλνουν τα προϊόντα τους σε όλο τον κόσμο, συσκευασμένα με θαλάσσια φυτά από τη λιμνοθάλασσα της Βενετίας. Ακόμα και τα βαμμένα κιβώτια θα είναι φτιαγμένα από επαναχρησιμοποιημένο ξύλο και θα αποτελούν μέρος της έκθεσης, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η σπατάλη και να μεγιστοποιηθεί η ανακύκλωση ως μέρος του έργου. Όλα τα υλικά θα επιστραφούν στην Αίγινα μετά την έκθεση και θα επανέλθουν στην κοινότητα με διάφορες μορφές που αντικατοπτρίζουν τις αξίες της Κυκλικής Χρήσης του Μανιφέστου της Μπιενάλε. Στην Αίγινα και γύρω από τη Μεσόγειο, η θαλάσσια χλόη έχει χρησιμοποιηθεί για γενιές ως μόνωση για σπίτια και ως λιπάσμα για τα χωράφια. Αν και αυτές οι πρακτικές έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαφανιστεί και έχουν αντικατασταθεί από συνθετικές και μη βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, η θαλάσσια χλόη είναι ακόμα εδώ. Χρησιμοποιούμε τη θαλάσσια χλόη ως μόνωση στα έργα μας και πραγματικά είναι ένα θαυμάσιο υλικό: ανθεκτικό στη φωτιά, εχθρικό προς τα παράσιτα και δωρεάν για περισυλλογή στις παραλίες. Επιπλέον, καθώς το χρησιμοποιήσαμε, ανακαλύψαμε τους κόσμους του και εμπλακήκαμε σε προσπάθειες διατήρησης, προστασίας και αναγέννησης των τοπικών λιβαδιών θαλάσσιας χλόης στο Αιγαίο. Θέλουμε να μοιραστούμε αυτή τη γνώση και να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό σχετικά με την οικολογία και τη διατήρηση της θαλάσσιας χλόης. Η συνεργασία με τη Μπιενάλε είναι μέρος μιας πολύ ευρύτερης ολοκληρωμένης πρακτικής που ελπίζουμε ότι θα δημιουργήσει περισσότερο ενδιαφέρον και γνώση στο νησί μας, την Αίγινα, σχετικά με τη διατήρηση, την οικολογία, τη βιωσιμότητα και τη σωστή σχέση με τη φύση σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο της ιστορίας του πλανήτη μας. Στο πλαίσιο του έργου, θα διοργανώσουμε μια σειρά εργαστηρίων στην Αίγινα κατά τη διάρκεια της Μπιενάλε, ώστε να υπάρχει ένα τοπικό στοιχείο στη δουλειά, που είναι κρίσιμο για το πώς σκεφτόμαστε για ποιον είναι η δουλειά μας και πώς λειτουργεί. Ελπίζουμε να μπορέσουμε να μοιραστούμε τα αποτελέσματα αυτών των διαδικασιών σε μια έκθεση στο νησί μόλις ολοκληρωθεί η Μπιενάλε και το έργο μας επιστρέψει στο σπίτι του, στο νησί.
Προτεινόμενα Σχέδια Εργαστηρίων
Ευαισθητοποίηση για την Παραλία: Επικέντρωση στον ρόλο της Ποσειδωνίας στην ακτογραμμή ως μέσο σταθεροποίησης της άμμου και του εδάφους και πρόληψης της διάβρωσης. Αυτή θα είναι μια εκπαιδευτική δραστηριότητα που θα δείξει ότι η θαλάσσια χλόη δεν είναι κάτι βρώμικο που πρέπει να αφαιρεθεί, αλλά είναι κάτι που προστατεύει τις ακτές μας και αποτελεί μέρος του τι είναι μια παραλία.
Προώθηση της Ποσειδωνίας ως υλικό συσκευασίας για μεταφορά: Συνεργαζόμενοι με μια νέα επιχείρηση κεραμικών στην Αθήνα, αλλά με ρίζες στην Αίγινα, θα καθιερώσουμε μια βιώσιμη μέθοδο για τη χρήση αποξηραμένων φύλλων θαλάσσιας χλόης προκειμένου να προστατεύονται ευαίσθητα αντικείμενα κατά τη μεταφορά. Θα δημιουργήσουμε μια εύκολη και αξιόπιστη μέθοδο συλλογής και αποθήκευσης, ώστε η επιχείρηση να μπορεί να επενδύσει σε αυτό το βιώσιμο υλικό μακροπρόθεσμα.
Προώθηση της Ποσειδωνίας ως λιπάσματος: Θα εξετάσουμε πώς η ξεβρασμένη Ποσειδωνία μπορεί να καθαριστεί και να επεξεργαστεί ώστε να αποτελέσει φυσικό λίπασμα για οικιακούς κήπους, τις δυνατότητες που έχει να προστατεύει τη γη από τον ήλιο και βοηθά στη συγκράτηση του νερού.
Αρχιτεκτονική χρήση Ποσειδωνίας: Μια επίσκεψη σε αρκετές παλιές κατοικίες στην Αίγινα δείχνουν πώς η Ποσειδωνία έχει χρησιμοποιηθεί ως υλικό μόνωσης σε στέγες. Εξετάζουμε πώς θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε σε αυτή την τεχνική εργασίας με τοπικά φυσικά υλικά κατά την κατασκευή και ανακαίνιση.
Εργαστήριο κεραμικής: Εξετάζοντας διάφορετικά τοπικά είδη πηλού, την ιστορία και τη χρήση τους, θα συλλέξουμε, θα επεξεργαστούμε και θα κατασκευάσουμε σκεύη που εμπνέονται από την κεραμική της Αίγινας, η οποία ήταν διάσημη στην αρχαιότητα για την πορώδη υφή της και την ικανότητά της να διατηρεί δροσερά υγρά σε περιόδους υψηλών θερμοκραστιών.
Περισσότερες πληροφορίες: VESSEL